Kruidentuin De Franse Hof

Kruidentuin De Franse Hof wordt door vrijwilligers onderhouden. Zij werken elke eerste maandag van de maand van half twee tot vier uur in de tuin. Heb je vragen over de werkzaamheden of de kruiden? Spreek ze gerust aan. Wil je je als tuinvrijwilliger aanmelden? Neem dan contact op met de gemeente.

Gebruik altijd een schaar of een mes wanneer je blaadjes of stengels plukt. Het is zonde als de hele plant mee uit de grond komt als je je je handen gebruikt. En natuurlijk beroof je een plant niet van zijn laatste blaadjes.

Op het bord bij de kruidentuin staat een plattegrond. Hier lees je waar welke kruid staat. Ook staan er bordjes in het kruidenbed zelf.

Kruidenwijzer

Bed 1: bonenkruid (satureja montana)

Bloeitijd: van juni tot september.
Oogst: knip de toppen van de stengel. Doe dit het liefst voor de bloeitijd. Maar ook later in de zomer is het goed te gebruiken.
Gebruik: het bonenkruid dat je in deze tuin aantreft is een vaste plant. Dit kruid heeft een sterke smaak dus gebruik het niet te royaal! Men gebruikt haar voor het kruiden van spijzen die winderigheid kunnen veroorzaken. Zoals alle bonen, erwten en koolgerechten. Kook kleine stukjes mee in de gerechten. Ook is het lekker bij kip. Heel fijn gesnipperde blaadjes kun je toevoegen aan komkommer.

Bed 2: zuring (rumex rugosa)

Bloeitijd: in juli.
Oogst: voor de bloei is het blad het zachtst om te verwerken als keukenkruid.
Gebruik: de gekweekte zuring die je hier aantreft, is wat fijner van smaak dan de welbekende veldzuring. Het blad kan rauw in een salade, omelet en in groente- en tomatensoep gesnipperd worden. Laat het niet te lang in de soep meekoken.

Bed 3: munt (mentha species)

Bloeitijd: van juli tot en met september.
Oogst: gedurende het hele seizoen kun je de blaadjes en stengeltoppen knippen.
Gebruik: de blaadjes en bloemen van deze verschillende muntsoorten (pepermunt en kruizemunt), zijn heerlijk in een zomers kopje thee of om water meer smaak te geven. Bijvoorbeeld samen met een schijfje citroen of sinaasappel of bloemblaadjes van de goudsbloem. Verder is het te gebruiken bij lamsvlees en in (fruit)salades.

Bed 4: kleine pimpernel (sanguisorba minor)

Bloeitijd: van mei tot en met september.
Oogst: van het vroege voorjaar tot en met de zomer. In een zachte winter is zij het hele jaar door te knippen.
Gebruik: het blad wordt gebruikt in salades, soepen, stoofschotels, vis- en slasaus en zomerse drankjes. Kort gestoomd of in boter gestoofd ook lekker bij asperges. Smaakt pittig, een beetje nootachtig en heeft een sterke komkommersmaak. Verder geeft het een pittige smaak aan zachte kaas en boter. Een paar takjes in een fles azijn maakt samen met bijvoorbeeld dille of laurier een heerlijke kruidenazijn.

Bed 5: koriander (coriandrum sativum)

Bloeitijd: in juni en juli.
Oogst: dit kruid is een veelzijdige keukenkruid en alle delen kunnen gebruikt worden. De eerste blaadjes zijn het grootst. Tijdens de bloei zijn de blaadjes veel kleiner maar nog steeds smaakvol.
Gebruik: de bloemenschermpjes smaken pittig en zijn zeer geschikt voor garnering. Na de bloei vormen zich zaden. Deze groene sappige bolletjes smaken heel lekker. De gedroogde en fijn gestampte vorm van het zaad wordt in de Indonesische keuken ketoembar genoemd. Het kruid is te gebruiken in stoofschotels, kipgerechten, salades en sausen. Met name in de Indiase, Marokkaanse, Thaise en Indonesische keuken wordt dit kruid veel gebruikt. De smaak heeft iets weg van een combinatie van peterselie en citroen.

Bed 5: goudsbloem (calendula officinalis)

Bloeitijd: van vroeg in het voorjaar tot eind van het jaar. Zolang de vorst niet intreedt blijven ze bloeien.
Oogst: men verzamelt het hele hoofdje met de groene omwindselbladen of alleen de oranje en gele bloemblaadjes. Deze kunnen gedroogd worden bij 35 graden in de heteluchtoven met de deur op een kier.
Gebruik: in gedroogde vorm of vers als thee in combinatie met kamille bloemen, citroenmelisse, korenbloem of mint. Al deze kruiden zijn te vinden in onze kruidentuin.

Bed 6: selderij (apium gravolens)

Bloeitijd: in juli, augustus en september.
Oogst: van snijselderij worden de bladeren en bladstelen gesneden en vers gebruikt.
Gebruik: de smaak lijkt op peterselie, maar is veel sterker. De bladeren en de stelen stimuleren de voedselvertering. Heel fijn gesneden is het erg lekker bij vis, gehakt en varkensvlees, bami en nasi. Bij groenten als wortels, bloemkool, prei of sperziebonen kort voor het serveren toevoegen. Ook heerlijk in soepen waar de selderij op het laatst even meegekookt kan worden.

Bed 7: bieslook (allium schoenoprasum)

Bloeitijd: van eind mei tot ver in de zomer. Teveel bloemen gaat ten koste van de kwaliteit van de sprieten.
Oogst: de lichte uiensmaak komt het best tot zijn recht wanneer de sprieten kort tevoren zijn geknipt en versnipperd over het gerecht. Ook de bloemen zijn eetbaar, mooi en lekker in salades. De bloeistengels kun je beter niet eten want die zijn hard en taai.
Gebruik: door zuivelspread, bij aardappel, rauwkost, kool, komkommer, ei, soep en ragout. Rijk aan vitamine C en K.

Bed 8: kamille (matricaria chamomilla)

Bloeitijd: eind mei tot in september.
Oogst: de bloemen die helemaal open staan oogst je met een klein steeltje. Je droogt ze bij 35 graden in de heteluchtoven met de deur op een kier.
Gebruik: kamillethee wordt bereid als een aftreksel en mag niet te lang blijven staan. Het is eventueel met wat honing te gebruiken. Ook samen met lavendel een heerlijke thee voor het slapen gaan.

Bed 9: komkommerkruid (borago officinalis)

Bloeitijd: eind mei tot aan de herfst.
Oogst: aan het begin van de bloeitijd wordt het kruid en ook de bloemen verzameld.
Gebruik: Het kruid ruikt en smaakt naar komkommer. De jonge blaadjes kunnen over de sla en in vruchtensalades worden gesnipperd. De bloempjes kunnen ter decoratie worden gebruikt. Kook het kruid niet mee. Het is te gebruiken in witte kool, rode bieten, snij- en sperziebonen.

Bed 9: bergamot (monarda)

Bloeitijd: van juli tot en met september.
Oogst: geen specifieke oogsttijd.
Gebruik: het is een heerlijk geurende plant. De bloemen, bladeren en stengels geuren en geven een specialel aroma aan salades. Bergamot heeft een heerlijk sprankelende citrusgeur en een licht bittere smaak. Bloemen kunnen worden gebruikt als garnering. De gedroogde blaadjes kunnen worden gebruikt in jams.

Bed 10: roomse kervel (myrrhis odorata)

Bloeitijd: van mei tot en met juni.
Oogst: de bladeren kunnen het gehele seizoen worden gesneden. De zaden kun je vanaf september vinden.
Gebruik: de bladeren ruiken sterk naar anijs. De bladeren zijn het hele jaar door eetbaar en worden gebruikt in de *Kruudmoes en likeuren. Het is ook te gebruiken in (fruit)salades en kruidenboter. De rijpe zaden worden als inleg-kruid gebruikt.

*Kruudmoes is een oud Gelders en Overijsels gerecht van gort, karnemelk, spek, rookworst, rozijnen en diverse verse kruiden zoals roomse kervel, peterselie, selderie, venkelgroen of dille, kruizemunt en zuring.

Bed 11: lieve vrouwe bedstro (gallium adoratum)

Bloeitijd: van mei tot en met juni.
Oogst: bladeren en bloemen worden geoogst in april tot juni. Vlak voor of in het begin van de bloei.
Gebruik: gedroogde bladeren ruiken sterker dan de verse kruid en verspreiden een zoete geur, ze krijgen een licht bittere smaak. Ze worden gebruikt als smaakmaker in likeur en meiwijn. Ook in gebak, sauzen, ijs, thee en bij vleesgerechten. Vroeger werd het gedroogde kruid tussen het linnengoed gelegd en het is insectenwerend. Bloemetjes ter decoratie bij zoete gerechten.

Bed 12: maggieplant of Lavas (levisticum officinale)

Bloeitijd: in juli en augustus.
Oogst: van april tot en met oktober. Oogst geen bloeiende stelen, daarvan gaat de kracht naar de bloem en neemt de smaak af.
Gebruik: versnipper de blaadjes voor het maken van kruidenboter samen met bieslook en peterselie. De bladeren en stengel gebruik je als basis voor bouillon, in stoofschotels en sauzen. Het sterke aroma doet aan ‘Maggi’ denken. Door de licht hartige smaak kan ook het gebruik van zout in gerechten worden verminderd.

Bed 13: salie (salvia officinalis)

Bloeitijd: van juni tot en met augustus.
Oogst: het blad kan meerdere keren per jaar geoogst worden. Aan het begin van de bloei en in de vroege herfst. Knip de blaadjes van de steel, maar knip nooit de hele stengel leeg.
Gebruik: salie heeft een pittige, eetlustopwekkende geur en bittere smaak. Bij verkoudheid kan saliethee gedronken worden met wat honing, zowel verse als gedroogde bladeren. Het kruid wordt vooral in de Mediterrane keuken gebruikt en op de barbecue.

Bed 14: citroenmelisse (melissa officinalis)

Bloeitijd: van juni tot en met september.
Oogst: het blad kan van juli tot en met oktober geoogst worden. De blaadjes zijn het geurigst voor de bloei. Het kruid droogt snel.
Gebruik: het kruid smaakt naar citroen. Het wordt gebruikt in thee samen met munt. Het kan ook in ijsthee en limonade. De frisse smaak is ook geschikt voor visgerechten, toetjes, omelet en salade.

Bed 15: venkel (foeniculum vulgare)

Bloeitijd: in juni en juli.
Oogst: de bloemschermen laat je drogen. De droge schermen stop je in een papieren zak. Je kunt ze hierin verder laten drogen. Na een paar weken en wat schudden zitten de zaden onderin de zak. Je kunt dan de bloemschermen weggooien.
Gebruik: het blad kan zowel vers als gedroogd gebruikt worden. De zachte frisse naar anijs smakende bladeren worden als garnering gebruikt in vis- en venkelsoep en in curry. Het zaad is heerlijk om te roosteren en te verwerken in een bolognesesaus voor de pasta. Ook past het bij komijn in curry’s. Als venkelthee samen met sterrenmunt 10 minuten laten trekken.

Bed 15: rozemarijn (rosemarinus officinalis)

Bloeitijd: in het voorjaar, van maart tot mei, verschijnen tussen de blaadjes kleine blauwe bloemetjes.
Oogst: de plant blijft het hele jaar groen en is dus het hele jaar te oogsten. Het liefst zo kort mogelijk voor gebruik. Je kunt de takjes nog een paar dagen vers houden door ze losjes in papier te rollen en in de koelkast te bewaren.
Gebruik: de blaadjes worden van de takken geritst en gedroogd bij 35 graden in de heteluchtoven met de deur op een kier. De plant heeft een kamferachtige geur en wordt gebruikt in gerechten met aardappel, champignon of vlees (bijvoorbeeld lamsvlees, kip en konijn). Voeg rozemarijn al vroeg toe aan een gerecht zodat de smaak zoveel mogelijk wordt afgegeven. Gedroogde rozemarijn vijzelen en door zeezout mengen geeft een makkelijke toepassing voor mediterrane gerechten.

Bed 16: tijm (thymus vulgaris)

Bloeitijd: met kleine lila bloemetjes bloeit de tijm in juni en juli.
Oogst: aan het begin en gedurende de bloei in de vroege zomer. Het wordt rond het middaguur gesneden, wanneer de bloemen opengaan en de zon het aroma versterkt. Natuurlijk kunnen individuele takjes ook in de lente, herfst of zelfs in de winter geoogst worden. Je ritst de blaadjes van het steeltje door de steel van de tijm door de bovenkant van een fijne zeef te steken. Je trekt hem er aan de onderkant weer uit. Zo blijven alle blaadjes in de zeef liggen.
Gebruik: tijm is een plant met veel etherische olie, die als kalmerend en harmoniserend wordt ervaren. Ze is een geliefd keukenkruid voor vlees- en stoofgerechten. Of in combinatie met tomaat, komkommer, aubergine en paprika. Ook in een honingdressing voor salades. Tijmthee van een paar takjes 5 minuten laten trekken. Het is goed tegen keelpijn, hoesten en verkoudheid.

Bed 17: dragon (artemisia dracunculus)

Bloeitijd: van juli tot en met september.
Oogst: blaadjes en bloemen kunnen van juni tot begin september geoogst worden. De smaak van de blaadjes is het sterkst voor de bloei.
Gebruik: de smaak van de blaadjes is zoet, aromatische drop/anijsachtig.
Het is heel goed te gebruiken in vinaigrettes en om soep, eieren en boter op smaak te brengen. Ook in klassieke sausen als bearnaise en bechamelsaus. Een paar takjes dragon in de buik van de kip die je gaat braden is erg lekker.

Bed 18: marjolein (origanum majorana)

Bloeitijd: van juni tot en met augustus.
Oogst: vanaf februari tot en met oktober. Oogst het bloeiende kruid, bij oude planten alleen de bladstengeltoppen.
Gebruik: marjolein of marjoraan is zoeter en zachter van smaak dan de wilde marjolein = oregano. De verse toppen en de gedroogde takjes in zijn geheel kunnen worden gebruikt in salades, soepen en sausen. Bij vis, vlees en aardappelgerechten, kaas en likeur. Maar de verwarmende smaak past ook goed bij tomaatgerechten, ragout en gebraden wild.