VluchtelingenContact Hattem zorgt voor 'zachte landing' statushouders

Kun jij het je voorstellen? Dat je alles achterlaat en vlucht naar een ver land? Dat je je gezin gedag zegt en niet weet of en wanneer je hen terug ziet?

Al meer dan 30 jaar staat de stichting VluchtelingenContact Hattem, kortweg VCH, klaar om mensen die gevlucht zijn uit hun geboorteland op te vangen en te begeleiden. Mensen die gedwongen hun thuisland verlieten vanwege oorlog, vervolging of een andere noodsituatie. Met vrijwilligers zorgen zij voor een zachte landing voor deze mensen in Hattem. Met als doel dat ze zo snel mogelijk hun plek én hun weg vinden in Hattem. Dat ze zelfstandig hun leven oppakken en weer toekomstperspectief krijgen. Meer dan 300 mensen zijn de afgelopen 30 jaar in Hattem ‘geland’ met hulp van VCH.

Sinds 2023 vormen Marianne Semeijn en Annemieke Gilissen het nieuwe bestuur van de stichting. Als respectievelijk voorzitter en secretaris zorgen zij ervoor dat er uitvoering wordt gegeven aan de met de gemeente gemaakte afspraken en dat de subsidiegelden juist worden besteed. Daarnaast ondersteunen zij de 34 vrijwilligers door het organiseren van bijeenkomsten en scholing. De vrijwilligers werken als maatschappelijk begeleider of taalcoach. Coördinator Jan-Erik Barendsen is daarbij van grote waarde. De functie van penningmeester in het bestuur is nog vacant.

Voorbereiding op participatieverklaring en inburgeringsexamen

Zodra tijdens de asielprocedure is bepaald dat mensen daadwerkelijk niet terug kunnen naar hun geboorteland, krijgen zij een (tijdelijke) vergunning om in Nederland te blijven. Zij zijn dan statushouders. De vergunning geldt in principe voor vijf jaar. In die periode moeten zij inburgeren. Dat betekent dat ze hier komen wonen, werken, naar school gaan en een sociaal leven opbouwen. Tijdens de verplichte inburgeringslessen leren zij over de normen en waarden in Nederland, leren zij de Nederlandse taal en starten zij met werken. Het behalen van het inburgeringsexamen is een voorwaarde voor het verkrijgen van een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd. VCH zet zich in voor iedere statushouder die aan Hattem wordt toegewezen en hier woonruimte krijgt. Het doel is deze mensen persoonlijk te begeleiden, zodat zij de participatieverklaring kunnen afleggen en goed voorbereid zijn op het inburgeringsexamen.

Marianne en Annemieke zijn enorm trots op het vele werk dat de vrijwilligers verrichten. “Wij zijn buitengewoon geraakt door de verhalen, zowel van de statushouders, als ook van de inwoners van Hattem. Buren die hulp aanbieden als statushouders een huis toegewezen krijgen en Hattemers die bij hun verhuizing in overleg een deel van hun huisraad achterlaten. Dat is hartverwarmend.”

Maatschappelijke begeleidng

Als alle papieren rond zijn en de sleuteloverdracht van de woning plaatsvindt, start het werk van de maatschappelijk begeleider. Simone Blokhuis is één van de 14 vrijwillige maatschappelijk begeleiders voor VCH en vertelt graag over het werk wat zij al twee jaar doet.

Simone is erbij als de toegewezen woning voor het eerst bezocht wordt. “Dat is vaak een emotioneel moment. Mensen hebben dikwijls lange tijd in een AZC doorgebracht en krijgen nu een eigen plek. Ik kan je zeggen: een huis is heel groot als je maar twee tassen met eigen spullen bij je hebt!”

Eerst de praktische zaken regelen

Juist omdat de eerste dagen emotioneel zijn, probeert Simone de praktische zaken zoveel mogelijk snel en luchtig met de statushouders te regelen. Dat kan van alles zijn: financiën, verzekeringen, scholen voor de kinderen, internetabonnement, tandarts en huisarts. Ook het aanvragen van een inrichtingskrediet voor de woning hoort daarbij. De gemeente biedt een klein krediet, wat ingehouden wordt op de uitkering en geheel terugbetaald wordt zodra mensen in hun eigen inkomen kunnen voorzien. “Het komt vaak voor dat mensen nog spullen nodig hebben om het huis in te richten. Soms hebben mensen zelf al vanalles geregeld en is het huis snel ingericht. Ik heb ook meegemaakt dat de oude bewoner spullen achter liet en daarmee iemand hielp. Mensen zijn daar enorm blij mee.”

Doorzettingsvermogen, wilskracht en flexibiliteit

Naast de praktische zaken die moeten worden geregeld, is het zeker zo belangrijk dat mensen zich thuis gaan voelen en tot rust komen, volgens Simone. “Nu ik dit werk als vrijwilliger doe, heb ik een veel beter beeld gekregen van statushouders. Het zijn mensen zoals jij en ik die willen bouwen aan hun toekomst, die mee willen doen in de maatschappij en het liefst hun oude beroep weer willen oppakken. Dat is niet altijd even gemakkelijk als je de Nederlandse taal nog niet spreekt en jouw diploma’s niet geldig zijn in Nederland. Het vraagt om doorzettingsvermogen, wilskracht en flexibiliteit om hier wat op te bouwen.”

Dit is toch écht wel anders

Simone: “Sinds ik voor VCH werk, heb ik diverse vluchtverhalen van statushouders gehoord. Dat zijn impactvolle verhalen, waarbij mensen letterlijk hun leven wagen voor een veiligere toekomst voor zichzelf en hun gezin. Natuurlijk krijg je die verhalen ook mee via de televisie of de krant, maar het persoonlijke verhaal horen en de worsteling zien is toch écht wel anders.”

Taalcoach

VCH koppelt ook een taalcoach aan iedere statushouder. Suzanne Vos is één van de 20 vrijwillige taalcoaches die statushouders helpt bij het verstaan, spreken, lezen en schrijven van de Nederlandse taal. Ook begeleidt ze hen bij het huiswerk van de inburgerschool. Volwassen statushouders gaan drie dagdelen per week naar school in Zwolle. Ze volgen daar lessen ter voorbereiding op het inburgeringsexamen.

Begeleiding thuis

Suzanne heeft al heel wat nieuwkomers in Hattem begeleid als taalcoach. Dat doet ze bij de mensen thuis, omdat één op één taalles in een vertrouwde omgeving goed werkt. Sinds een paar maanden komt ze wekelijks thuis bij een jong stel. “Vroeger was taalles geven echt handen en voeten werk. Tegenwoordig hebben vooral de jongeren een telefoon en tikken ze met gemak alle woorden in die ze zoeken. Superhandig, maar zo leer je natuurlijk geen taal. Als ik langskom voor taalles gaan de mobiele telefoons dus aan de kant.”

Putten uit eigen ervaring

Toen Suzanne 12 was verhuisde zij met haar ouders en broertje naar Frankrijk. “Door die ervaring weet ik hoe moeilijk het is om in een vreemd land te zijn, de taal te leren, een andere cultuur te leren begrijpen en uiteindelijk te kunnen integreren. Want je wilt meedoen in de samenleving, erbij horen en er toe doen. Datzelfde merk ik bij de nieuwkomers in Hattem. Het is hun wens om mee te doen. Een eerste vereiste daarvoor is om de taal te spreken. Daar kan ik ze bij helpen.”

Spelenderwijs de taal leren

Suzanne vindt het belangrijk dat de lessen leuk zijn. “Ik ben nu bijvoorbeeld bezig met het maken van een memoriespel, om spelenderwijs de woorden te herhalen. Want naast de grammatica is de uitspraak van de Nederlandse taal namelijk erg moeilijk. Door samen een spel te spelen, komt de uitspraak aan bod.”

Suzanne wil iedereen oproepen om open te staan voor de nieuwkomers in Hattem. “Dat kan al door ze te groeten op straat, zodat ze het gevoel krijgen ergens te wonen waar mensen ze kennen. Of vraag of ze zin hebben om samen naar een activiteit te gaan, zodat ze onder de mensen komen. Geef ze het gevoel dat ze welkom zijn.”

Kijk voor meer informatie over VCH op www.vluchtelingencontact.nl. Wil je je ook inzetten als vrijwilliger of bestuurslid? Neem dan contact op met coördinator Jan-Erik Barendsen via info@vluchtelingencontact.nl.